Chodzenie na palcach u dzieci

Gdy dziecko uczy się chodzić stawia stópki w sposób daleki od ideału. Czasem wykrzywia je, bardziej obciąża przyśrodkowe krawędzie stóp od bocznych czy też staje na palcach. Maluch potrzebuje czasu nim odkryje, jak stawiać nóżki, żeby chód był ekonomiczny. Nauka nowych aktywności nie przychodzi łatwo. Dlatego musisz uzbroić się w cierpliwość i dać dziecku szansę, aby nauczyło się tego samodzielnie. Co jednak, gdy, mimo kilku miesięcy, dziecko nadal chodzi na palcach?

Dlaczego dziecko zaczyna chodzić na palcach?

Nie masz powodów do obaw, jeżeli Twoje dziecko przez pierwsze kilkadziesiąt miesięcy dziwacznie chodzi, w tym na palcach. Dla niemowlaka chodzenie na palcach jest bardzo ważnym doświadczeniem dla dalszych etapów jego rozwoju. Chodzenie na palcach zmniejsza płaszczyznę podparcia, co umożliwia dziecku trening równowagi. Dodatkowo zmienia się również położenie środka ciężkości – jest wyżej niż przy normalnym chodzie, co sprawia, ze dziecko musi zaadaptować się do nowej sytuacji, a przez to nauczyć się czegoś nowego – stabilności.

Kiedy dziecko zaczyna chodzić na palcach obciąża bardziej przodostopie, a to z kolei wpływa na wzmacnianie określonych grup mięśniowych, które stabilizują stopę podczas chodu. W prawidłowym wzorcu chodu występuje zgięcie podeszwowe stopy, co umożliwia odbicie się od podłoża i przeniesienie nogi w przód. Dotychczas twoje dziecko nie miało zbyt wiele okazji, by ćwiczyć ten ruch. Dlatego możemy uznać, że chodzenie na palcach jest neturalnym etapem rozwoju.

Jak długo dziecko może chodzić na palcach?

Często zdarza się, że 2-letnie dziecko nadal chodzi na palcach. Nie widzę jednak w tym problemu. Wiemy bowiem, że w pierwszym roku życia przez większość czasu dziecko przebywało w zgięciowej pozycji. Chód natomiast jest aktywnością raczej wyprostną, dlatego drugi r.ż. to czas na opanowanie tej umiejętności. Przyczyn chodu na palcach może być wiele, chociażby to, że dziecko zaczęło za wcześnie lub za późno chodzić. Jeżeli natomiast widzę trzylatka lub starsze dziecko, które jako najczęstszy sposób lokomocji wybiera chód na palcach, to jest to już niepokojące. Dla właściwego chodu, powinno się obciążać całą stopę. Jeśli dziecko chodzi wyłącznie na palcach, unika obciążania pięty. Taka sytuacja zaburza normalny wzorzec chodu, dlatego dziecko powyżej 3 r.ż., które chodzi w ten sposób należy poddać wnikliwej analizie, aby uchwycić przyczynę tej sytuacji.

Co oznacza ciągłe chodzenie na palcach u dzieci?

Może być kilka przyczyn chodzenia na palach u starszych dzieci, w tym pochodzenia:
a) ortopedycznego – np. skrócenie ścięgna Achillesa, skrócenie mięśni łydki, choroby kręgosłupa,
b) neurologicznego – np. spastyczność, diplegia,
c) emocjonalnego, umysłowego, autyzm, itp.

Inne przyczyny chodzenia na palcach:

• źle dobrane obuwie (np. buty z noskiem są z przodu zaokrąglone, przez co dziecko obciąża bardziej przodostopie),
• źle dobrane wkładki w butach (sprawdź, czy wkładki w butach Twojego dziecka nie mają ukrytych obcasów, czy są wyprofilowane),
• zbyt wczesne pionizowanie dziecka (prowadzanie za rączkę, używanie chodzików, pchaczy, huśtawek sprężynujących),
• obniżone napięcie mięśniowe (staniu na palcach zwiększa napięcie mięśni na obwodzie, co ułatwia stabilizację, gdy centralne napięcie mięśniowe jest obniżone),
• skrócenie mięśnia biodrowo-lędźwiowego (miednica dziecka ustawia się w przodopochyleniu, wtedy stanie na palcach pomaga w utrzymaniu równowagi),
• zaburzenia ze spektrum autyzmu,
• anomalie strukturalne stopy, np. wrodzone skrócenie ścięgna Achillesa,
• anomalie sensoryczne stopy – nadwrażliwość, nadpobudliwość, zaburzenia czucia powierzchownego lub głębokiego (np. dziecko nie chce dotykać gołą stopą podłoża, a jedynie przez skarpetkę).

Podsumowanie

Chodzenie na palcach u dzieci w większości przypadków jest fizjologią. Jeżeli zauważasz, że w pół roku po rozpoczęciu chodzenia Twoje dziecko coraz rzadziej stawia kroki na palcach, to jest to prawidłowa sytuacja. W przeciwnym wypadku powinnaś je obserwować lub skonsultować z fachowcem. Ponadto jeżeli zdarza się to u dzieci starszych, należy skontaktować się z fizjoterapeutą, neurologiem lub ortopedą w celu ustalenia przyczyny tego zjawiska. Niektóre z dzieci będą wymagały ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty, bądź terapii manualnej w celu przywrócenia anatomicznych właściwości stópek.