Dysplazja stawów biodrowych

Co to jest dysplazja stawu biodrowego u dzieci? Czy dysplazja stawów biodrowych to poważny problem? Jak rozpoznać dysplazję u dziecka? Zastanawiasz się, jak leczyć dysplazję bioder? W poniższym artykule odpowiem na te pytania oraz przedstawię co możesz zrobić, żeby pomóc dziecku.

Co to jest dysplazja stawu biodrowego u dzieci?

Dysplazja stawu biodrowego to wrodzona anomalia stawu, która może prowadzić do wysunięcia się głowy kości udowej z panewki stawowej. Często towarzyszy jej zwichnięcie stawu biodrowego. Dysplazja występuje u około 5% niemowląt, częściej u dziewczynek, obustronne zajęcie bioder jest częstsze od jednostronnego. Wiem – dużo trudnych słów. Dlatego spójrz na obrazek, który pomoże Ci zrozumieć problem.

Przyczyny dysplazji:

• wrodzone zwichnięcie przedporodowe,
• okołoporodowe lub poporodowe zwichnięcie,
• ułożenie miednicowe – w czasie skurczów nóżki dziecka są stale wyprostowane i silnie przyginane do tułowia, co może doprowadzić do rozciągnięcia i uszkodzenia elementów stawu,
• uwarunkowania genetyczne,
• wpływ relaksyny – hormonu matki, który wywołuje zwiotczenie torebki stawu,
• nieprawidłowa pielęgnacja dziecka.

Dysplazja – jak rozpoznać?

Obserwacja dziecka jest kluczowa w celu rozpoznania dysplazji. W związku z tym, jeśli dostrzegasz kilka z wymienionych poniżej cech u swojego dziecka, zgłoś się do ortopedy lub fizjoterapeuty. Oto charakterystyczne objawy dysplazji:

• asymetria fałdów pośladkowych, udowych, warg sromowych,
• różnica długości nóżek,
• strzelanie, trzaski i przeskakiwanie stawów biodrowych podczas codziennej pielęgnacji,
• ograniczony zakres ruchu odwodzenia – widoczna różnica w rozszerzaniu nóżek po jednej i po drugiej stronie lub trudności z szerokim rozłożeniem nóg przy przewijaniu,
• ból i problemy z chodzeniem – często dysplazja jest diagnozowana dopiero u dzieci, które już samodzielnie chodzą, skarżą się wtedy na ból biodra lub kolana oraz utykają, chód jest niestabilny, często tracą równowagę.

Prewencja dysplazji.

Maksimum swobody.

Dla prawidłowego rozwoju bioder, jak i całego ciała należy zapewnić dziecku swobodę ruchu. Ubranka nie mogą krępować ruchów maluszka, dlatego unikaj ciasnych rajstopek. Nie należy również ciasno owijać dziecka kołderką, czy kocykiem.

Odpowiednia pielęgnacja dziecka.

Podczas zmiany pieluszki, ubierania i rozbierania. Dlatego zamiast podciągania maluszka za nóżki, powinno się wykonać te czynności poprzez półobroty całego ciała.

Leżenie na brzuszku.

W tej pozycji dziecko powinno mieć swobodnie ustawione bioderka. Nie należy szeroko rozstawiać nóżek i dociskać pupki do podłoża. Dlaczego? Przetestuj najpierw na sobie dla pewności. Z pewnością zrozumiesz, że taki rodzaj ,,ćwiczeń” jest bardzo niewygodny i dziecko szybko znienawidzi leżenie na brzuszku, które jest niezbędne do osiągnięcia kolejnych funkcji i prawidłowego rozwoju. Więcej o leżeniu na brzuszku napisałam tutaj.

Szerokie pieluchowanie.

Nie stosuj szerokiego pieluchowania ,,na wszelki wypadek”. Jeżeli dysplazja stawów biodrowych jest znacząca i dziecko wymaga szerokiego rozstawienia bioder, to należy zapewnić mu również odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne. Ponadto szerokie pieluchowanie może negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka, gdyż ogranicza swobodę ruchu, co możesz zaobserwować po kilku godzinach noszenia podwójnej pieluchy (nóżki dziecka są sztywne). Co więcej, szerokie pieluchowanie sprawia, że miednica dziecka układa się w większym przodopochyleniu, a dziecko leżące na brzuszku wypina pupkę do tyłu. Takie ustawienie miednicy, może skutkować wadą postawy w wieku dziecięcym.

Zabezpieczenie nóżek dziecka.

Unikaj prostowania nóżek dziecka. Aby staw biodrowy rozwijał się w prawidłowy sposób, głowa kości udowej powinna znajdować się centralnie w panewce stawu biodrowego. W związku z tym, swobodne zwisanie nóżek sprawia, że głowa kości udowej wypada ze swojej właściwej pozycji. U niemowląt obserwujemy mocno zgięte nóżki i odwiedzenie zewnętrzne – takie ułożenie zabezpiecza staw biodrowy i zapewnia jego prawidłowy rozwój.

Pozycje ułożeniowe.

Częste zmiany pozycji. Układaj dziecko w leżeniu na plecach na płaskim, średnio twardym materacu. Niewątpliwie układanie dziecka na macie będzie stymulowało je do samodzielnych prób zmiany pozycji (np. poprzez obroty). Unikaj leżaczków i bujaczków by zapewnić swobodę ruchów dla maluszka.

Leżenie na boku.

Unikaj częstego układania dziecka na boku. Staw biodrowy najlepiej rozwija się w zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Natomiast leżenie na boku jest przeciwieństwem tej idealnej pozycji, gdyż bioderko na którym dziecko leży jest dodatkowo uciśnięte. Dlatego takie ułożenie sprzyja wysuwaniu głowy kości udowej z panewki i może skutkować dysplazją

Noszenie dziecka

Noś dziecko w odpowiedni sposób. Nóżki nie powinny zwisać swobodnie, ponieważ to może powodować wypadanie głowy z panewki stawu biodrowego. Dlatego przy każdej pozycji dbaj o to, aby nóżki były ugięte i odwiedzone. Ponadto w nosidle możemy nosić tylko dzieci, które już samodzielnie siedzą, a ich miednica powinna być zaokrąglona. Więcej o noszeniu dziecka możesz przeczytać tutaj.

Dysplazja stawów biodrowych – noszenie dziecka.

Diagnostyka dysplazji stawów biodrowych.

W ocenie stanu bioder niemowląt wykonuje się USG, a dysplazję ocenia się sposobem Graffa, gdzie wyróżniamy kilka typów uszkodzeń:

• IA i IB – biodro prawidłowe,
• IIA – biodro fizjologicznie niedojrzałe,
• IIB – biodro dysplastyczne, niewielka dysplazja bez przemieszczenia biodra poza panewkę,
• IIC – duża niedojrzałość stawu biodrowego,
• IID – biodro niestabilne, tendencja głowy kości udowej do przemieszczania się poza panewkę stawu,
• III i IV biodro podwichnięte i zwichnięte. Typ III to przemieszczenie częściowe głowy kości udowej, a typ IV to przemieszczenie całkowite.

Dysplazja stawów biodrowych – jak leczyć?

Typ II A nie wymaga żadnego leczenia. Występuje u dzieci poniżej 12 tygodnia życia i większości przypadków stabilizuje się po tym czasie. Przede wszystkim należy zadbać o prawidłową pielęgnację dziecka i częstsze zmiany pozycji.

W kolejnych typach (IIB, IIC, IID) stosuje się szerokie pieluchowanie, ćwiczenia odwodzące, ortezy odwodzące, np szelki Pavlika, szyna Tubingera. Podczas, gdy zwichnięcie, czy podwichnięcie biodra wymaga nastawienia jego ułożenia w znieczuleniu ogólnym. Często jest to poprzedzone kilkutygodniowym wyciągiem pośrednim za kończyny dolne i unieruchomieniem obu kończyn dolnych i bioder.

Leczenie odwodzące ma na celu stymulować prawidłowy rozwój i przebudowę panewki. Jeżeli rozwojowa dysplazja stawów biodrowych zostanie wykryta zbyt późno (po 6-9 m.ż.) to nie ma już wystarczającego potencjału do przebudowy i wymagane jest leczenie operacyjne, które sprowadza się do osteotomii (przecięcia kości) udowych i miednicy. Zabieg wykonuje się u dzieci po ukończeniu 18 m.ż. Ponadto leczenie operacyjne stosuje się również w przypadku bioder nienastawialnych i nieodprowadzalnych zwichnięć.

Podsumowanie

Podsumowując, w prewencji dysplazji stawu biodrowego ogromne znaczenie ma swoboda ruchu oraz odpowiednie noszenie i pielęgnacja dziecka. Najlepszą pozycją dla rozwoju tego stawu jest zgięcie i odwiedzenie. Niewątpliwie wczesne rozpoznanie jest kluczem do pełnego wyleczenia.