Asymetria ułożeniowa u niemowląt

Jedną z częstszych diagnoz, z jakimi się spotykam u moich pacjentów to asymetria ułożeniowa. Trafiają do mnie przerażeni rodzice, z obawą, że ich dziecku dolega poważny problem. Tymczasem w większości przypadków wystarczy zmienić pielęgnację dziecka oraz zalecić 1-2 ćwiczenia i po asymetrii nie będzie ani śladu.

Czy wiesz, że możesz sprawdzić online, czy Twoje dziecko ma asymetrię ułożeniową? Przygotowałam dla Ciebie kwestionariusz, który pozwoli Ci na wychwycenie objawów asymetrii u dziecka. Link do kwestionariusza tutaj.

Czym jest asymetria ułożeniowa u niemowląt?

Jest to objaw, w którym noworodek lub niemowlę układa się niesymetrycznie na twardym podłożu. Mimo prostego ułożenia dziecka, nieustannie pochyla główkę w jedną ze stron, a czasem wygina też całe ciało w literę C. Najczęściej asymetria jest konsekwencją ułożenia dziecka w brzuchu matki w ostatnich tygodniach ciąży. Dzieje się tak, ponieważ w ciasnym brzuchu nie ma wystarczająco miejsca na symetryczne ułożenie. Im wcześniej dziecko zejdzie do kanału rodnego i przyjmie określoną, stałą pozycję, tym większe będzie przyzwyczajenie do tego ułożenia a w związku z tym wyraźniejsza będzie asymetria po porodzie. Asymetria ułożeniowa towarzyszy często takim objawom jak kolka jelitowa, refluks żołądkowy, czy alergia skórna. Gdy maluszek odczuwa ból, np. w okolicy brzucha, boi się i nie rozumie, co się z nim dzieje, dlatego ucieka w pozycję, którą zapamiętało z brzucha mamy. Zazwyczaj jest to skulona pozycja, skierowana stale w jedną ze stron.

Asymetria u niemowląt do kiedy?

Warte zaznaczenia jest, że dziecko tuż po urodzeniu nie leży w linii środkowej ciała, ponieważ jego układ nerwowy nie wykazuje jeszcze takiej zdolności. Umiejętność symetrycznego układania się osiągają niemowlęta w 3 m.ż. Jest to jednak umowna granica, duża część dzieci potrafi już to robić w 2,5 m.ż., a niektóre potrzebują do tego 4 miesięcy. Oba przypadki są w pełni fizjologiczne i prawidłowe. Nie należy się więc przejmować, jeśli niemowlę nieco później osiągnie symetrię ułożenia.

Asymetria ułożeniowa – objawy.

Często diagnozuje się dzieci z asymetrią ułożeniową w 2 m.ż. Czasem mnie to dziwi, gdyż jak już wspomniałam, w tym okresie dziecko ma jeszcze czas na wykształcenie prawidłowego układania ciała. Jeśli tułów lub główka maluszka układa się raz na prawo, raz na lewo i jest w miarę symetryczne to nie ma powodu do obaw. Są jednak przypadki, w których niesymetryczne układanie się dziecka w tym wieku jest sygnałem do szybkiej interwencji. Oto one:

• dziecko zdecydowanie częściej wybiera jedną ze stron, a obrót główki w przeciwnym kierunku jest utrudniony lub wręcz niemożliwy,
• pojawia się spłaszczenie główki,
• dziecko nie lubi leżeć na brzuszku, a położone w tej pozycji niemal natychmiast przewraca się na plecki; jest to obrót przypadkowy, szybki i niekontrolowany przez dziecko.

W żadnym z tych 3 przypadków nie należy zwlekać z interwencją. Ciągłe przechylenie główki w jedną ze stron z brakiem możliwości obrotu w stronę przeciwną może być objawem kręczu szyi (stanu w którym mięśnie szyi są przykurczone i nie pozwalają na wykonanie ruchu). Jeżeli u dziecka wystąpiło spłaszczenie główki, z czasem konsekwentnie pojawi się również asymetria twarzy. Co ważne asymetria twarzy może pojawić się już po 10 dniach od powstania spłaszczenia. Długo nie leczona może mieć negatywny wpływ na rozwój mięśni tułowia, bioder i stóp. Ponadto może również doprowadzić nawet do wady wzroku.

Po czym poznać czy dziecko ma asymetrię ułożeniową?

Zazwyczaj widać to na pierwszy rzut oka. Dziecko nie leży symetrycznie, preferuje jedną ze stron ciała, częściej trzyma główkę zwróconą w tym kierunku, a czasem również całe ciało jest wygięte w literę C. Ponadto do zabaw używa wyłącznie jednej rączki. Leżąc na brzuszku dziecko ma problemy z symetrycznym podporem, a patrząc na nie od tyłu widać pochylenie główki w jedną ze stron. W tej pozycji można dostrzec charakterystyczne fałdki na jednej ze stron pleców.

Asymetria ułożeniowa – konsekwencje.

Wiemy już czym jest asymetria i kiedy powstaje. Odpowiedzmy teraz na pytanie po co nam w życiu symetria. Otóż jest ona niezwykle istotna do prawidłowego, harmonijnego rozwoju niemowląt. Dziecko, które ma problemy z symetrycznym układaniem ciała będzie też wykazywało opóźnienie w osiąganiu nowych umiejętności oraz kamieni milowych. Maluch z asymetrią nie lubi leżeć na brzuszku. Ponadto ma problemy z przekraczaniem linii środkowej ciała, w związku z czym nie będzie przekładał zabawki z rączki do rączki i będzie bawić się wyłącznie jedną ręką. Asymetria będzie miała też wpływ na zróżnicowany czas rozwoju półkul mózgowych. W konsekwencji dziecko może wykazywać zaburzenia równowagi, koordynacji ruchowej, problemy z obrotami, siedzeniem, czworakowaniem, a w końcu i z chodzeniem. W siadzie dziecka z asymetrią można zaobserwować, że jedna ze stron jest bardziej obciążona niż druga. Może to skutkować wadami postawy w przyszłości.

Asymetria niemowląt – rehabilitacja.

Na koniec chcę zaznaczyć, że większość dzieci bez problemu mogłaby uporać się z asymetrią bez żadnej interwencji fizjoterapeuty. Jednak objaw złego układania się często jest nasilony na skutek częstego powtarzania tych samych błędów przez rodziców. Należą do nich m.in. stałe karmienie dziecka jedną piersią, układanie malucha do odbijania ciągle na tym samym ramieniu, łóżeczko umieszczone przy ścianie, czy stałe noszenie dziecka na jednej, wygodniejszej dla nas ręce. Wyeliminowanie tych błędów często jest jedyną potrzebną terapią dla maluszków z tym problemem.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że przybliżyłam Ci tematykę asymetrii ułożeniowej oraz pokazałam, że w większości przypadków nie jest to powód do zmartwień. W następnym tygodniu napiszę kolejny artykuł o asymetrii, ale skupię się w nim na najczęstszych błędach, które popełniają rodzice oraz na zasadach opieki nad dzieckiem.

Dalej zastanawiasz się, czy Twoje dziecko ma asymetrię ułożeniową? Przygotowałam dla Ciebie kwestionariusz, który pozwoli Ci na wychwycenie objawów asymetrii u dziecka. Link do kwestionariusza tutaj.