Czy spłaszczona główka się wyrówna?

Niepokoi Cię kształt główki dziecka? Jak wygląda spłaszczona główka u noworodka? Chcesz sprawdzić, czy Twoje dziecko ma spłaszczoną główkę? Jakie są objawy spłaszczonej główki? O tym przeczytasz w poniższym artykule.

Główka niemowlaka.

Dziecko rodzi się z miękką i elastyczną główką, co pozwala mu na przejście przez kanał rodny bez uszkodzeń czy złamań kości czaszki. Tuż po przyjściu na świat mózg dziecka nie jest w pełni rozwinięty. W pierwszym roku życia zachodzi jego intensywny wzrost. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie to, że czaszka pozostaje miękka i elastyczna. Czaszka składa się z twarzoczaszki oraz mózgoczaszki. Mózgoczaszka składa się z 8 kości, które u dorosłego człowieka są prawie całkiem zrośnięte ze sobą za pomocą szwów czaszkowych. Funkcją mózgoczaszki jest ochrona mózgowia, a w pierwszym roku również stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju mózgu. Wzrost mózgowia jest możliwy dzięki niezrośniętym szwom czaszkowym i elastycznym kościom czaszki. Taka budowa czaszki dziecka jest również podatna na zmiany niefizjologiczne, np. spłaszczenie główki.

Spłaszczona główka u niemowlaka.

Spłaszczenie główki u niemowląt to deformacja kości czaszki polegająca na ich asymetrycznym spłaszczaniu. W takiej sytuacji możesz zaobserwować, że główka dziecka nie ma owalnego kształtu, a raczej owal spłaszczony z tyłu lub z boku. Spłaszczona główka najczęściej pojawia się u dzieci, które stale śpią w jednej pozycji lub gdy mają problem z mięśniami szyi. Spłaszczenie główki u niemowląt to dość częste zjawisko. Występuje u około 20% niemowląt. W większości przypadków ustępuje samoistnie po zastosowaniu odpowiedniej pielęgnacji niemowląt.

Różne typy spłaszczenia główki u niemowląt.

Wyróżniamy kilka typów spłaszczenia główki u niemowląt.

• Plagiocefalia (skośnogłowie) – główka jest spłaszczona z jednej strony i przypomina równoległobok. Jest to najczęściej występujący rodzaj spłaszczenia główki u dzieci.
• Brachycefalia – spłaszczenie tylej części główki. W tym przypadku patrząc na dziecko od tyłu można zaobserwować wyraźnie spłaszczoną potylicę. Główka dziecka jest szeroka i przypomina trapez.
• Dolichocefalia (długogłowość) – główka dziecka jest wąska i spłaszczona z obu stron, a kości czaszki są wyraźnie wydłużone. Główka kształtem przypomina jajko.

Nietypowe spłaszczenie główki.

Warto jeszcze wspomnieć, że spłaszczenie główki może być spowodowane kraniostenozą. Jest to stan, w którym szwy czaszkowe przedwcześnie się zrosły. Zjawisko to może dotyczyć jednego lub kilku szwów. Możesz się domyślać, ze przedwczesne zrośnięcie szwów czaszkowych może przyczynić się do zaburzenia rozwoju mózgu. Spłaszczenie główki w przypadku kraniostenozy nie jest spowodowane uciskiem, ani asymetrią. Główka może być bardziej płaska w części, która normalnie nie jest uciskana przez podłoże. Na szczęście kraniostenoza jest zjawiskiem wybitnie rzadkim. Jednak jest bardzo niebezpieczna. Zarośnięcie szwów czaszkowych uniemożliwia prawidłowy rozwój mózgu. Mimo to mózg wciąż rośnie, co powoduje wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Jest to stan zagrożenia życia u dziecka. Kraniostenozę leczy się operacyjnie w 8-10 m.ż.

Spłaszczona główka niemowlaka – przyczyny.

Przyczyny prenatalne:

• nieprawidłowa pozycja w brzuchu,
• za mało lub zbyt dużo wód płodowych,
• ciąża mnoga,
• wcześniactwo,
• duża masa ciała dziecka,
• nieprawidłowości w budowie odcinka szyjnego dziecka,
• blokada mięśniowa lub stawowa, np. kręcz szyi,
• zaburzenie ośrodkowej koordynacji nerwowej.

Przyczyny poporodowe:

• długotrwałe przebywanie dziecka w jednej pozycji,
• pozycja wymuszona, np. blokada mięśniowa, słabe napięcie mięśniowe,
• unikanie układania dziecka w pozycji na brzuszku,
• preferencja jednej ze stron,
• asymetria ułożeniowa,
• przyjmowanie przez dziecko niewłaściwej pozycji, np. w bujaczku, foteliku samochodowym.

Jak rozpoznać spłaszczenie główki u niemowlaka?

Spłaszczenie główki jest czymś, co rodzice mogą łatwo zauważyć. Prawidłowo ukształtowana główka dziecka powinna przypominać okręg. Badając główkę dziecka ułóż je płasko na plecach. Spójrz od tyłu na główkę maluszka. Uszka powinny znajdować się na jednym poziomie. U zdrowego dziecka główka jest symetrycznie zaokrąglona z obu stron, a jej tył jest zaokrąglony. Czółko dziecka powinno być ustawione równolegle do podłoża. Natomiast gdy z jednej strony jest wyżej a z drugiej niżej, możesz podejrzewać spłaszczenie. Następnie spójrz na twarz dziecka. Czy zauważasz, żeby jedna ze stron twarzy była większa niż druga? A może jedno oczko jest większe od drugiego? Czy jeden z policzków jest wyraźnie większy od drugiego? Jeśli zauważasz u dziecka większość z wymienionych objawów, jest bardzo prawdopodobne, że twoje dziecko ma spłaszczoną główkę i powinnaś udać się z nim do fizjoterapeuty.

Jak zapobiec spłaszczeniu główki?

1. Zapewnij dziecku swobodę ruchu. Nie krępuj jego ruchów. Gdy nie śpi pozwól mu leżeć w różnych pozycjach, zamiast owijać je kocykiem z każdej strony.
2. Często zmieniaj pozycje ciała dziecka. Pozycja leżenia na pleckach jest pozycją zalecaną do spania dla noworodków. Jednak może ona powodować spłaszczenie główki. Dlatego w ciągu dnia staraj się układać dziecko na brzuszku, noś je na rękach w pozycji fasolki lub samolotu, układaj między nogami na pleckach lub na swoich nogach na brzuszku.
3. Nie wkładaj dziecka do bujaczków, czy fotelików samochodowych. Ograniczasz w ten sposób swobodę ruchu dziecka. Ponadto dziecko, które nie kontroluje główki często w bujaczku opuszcza ją na jeden bark. W związku z tym z czasem pojawia się preferencja tej strony i spłaszczenie główki.
4. Układaj dziecko na twardym podłożu. To zmobilizuje je do pracy oraz ułatwi aktywne leżnie na brzuszku.
5. Zapewnij symetryczne bodźcowanie dziecka. Układaj je w łóżeczku raz z jednej, raz z drugiej strony.
6. Jeśli dziecko preferuje jedną ze stron, zachęcaj je do obrotów główki w stronę przeciwną, np. pokazując mu zabawkę.
7. Zadbaj o właściwą pielęgnację dziecka podczas codziennych aktywności.
8. Czasem skuteczna bywa poduszka z dziurką pośrodku. Nie zalecam jednak stosowania tej poduszki u zdrowych dzieci. Najlepiej przed zakupem skonsultować maluszka u fizjoterapeuty.

Spłaszczona główka – leczenie.

Po zbadaniu dziecka fizjoterapeuta decyduje o wyborze najkorzystniejszej terapii. Jest ona uzależniona od stopnia spłaszczenia główki. Mimo, że przychodzisz z problemem główki, fizjoterapeuta powinien zbadać całe ciało dziecka. W wielu przypadkach spłaszczenie główki jest spowodowane asymetrią ułożeniową lub obniżonym napięciem mięśniowym. Wtedy oprócz odpowiedniej pielęgnacji, należy wdrożyć odpowiednie ćwiczenia na główny problem dziecka. Tylko globalne podejście do syndromu spłaszczonej główki przyniesie pożądane efekty. Fizjoterapia dziecka ze spłaszczoną główką jest względnie krótkotrwałym procesem. Oczywiście im wcześniej dziecko ją rozpocznie, tym proces będzie krótszy. Jest to spowodowane tym, że główka dziecka w pierwszych 3 miesiącach przyrasta o 2 cm na miesiąc. Od 4-6 miesiąca o 1 cm, a po 6 m.ż. o pół centymetra w każdym miesiącu. Szybkie przyrastanie główki dziecka przy zastosowaniu odpowiedniej rehabilitacji sprzyja remodelowaniu kształtu czaszki. Zdarza się, że już po 2 tygodniach główka wraca do normalnego kształtu.

Podsumowanie

Spłaszczenie główki u niemowląt to częsty problem. Wiedząc na co zwrócić szczególną uwagę, jesteś w stanie sama rozpoznać ten syndrom u dziecka. Im wcześniej wykryjesz spłaszczenie główki, tym szybciej uporasz się z problemem. Wraz z wiekiem główka robi się coraz sztywniejsza, dlatego rehabilitacja dzieci starszych trwa dłużej niż u małych niemowląt. Z uwagi na możliwość wystąpienia kraniostenozy doradzam, aby każde dziecko z objawami spłaszczonej główki zostało zbadane przez lekarza lub fizjoterapeutę.