Dlaczego dziecko ma obniżone napięcie mięśniowe?

Zdiagnozowano u Twojego dziecka obniżone napięcie mięśniowe? Zastanawiasz się co oznacza obniżone napięcie mięśniowe? Dlaczego dziecko ma obniżone napięcie mięśniowe? A może chcesz dowiedzieć się, jak rozpoznać obniżone napięcie mięśniowe u Twojego maluszka? O tym napiszę w poniższym artykule.

Co to jest obniżone napięcie mięśniowe?

Napięcie mięśniowe to zewnętrzny wyraz aktywności mózgu zapewniający nam możliwość utrzymania ciała oraz swobodę i ergonomię ruchu. Mówiąc prościej – mięśnie muszą mieć określony rodzaj napięcia, aby umożliwić nam utrzymanie ciała w warunkach działania siły grawitacji. Mówimy tu o napięciu centralnym, czyli takim ze środka ciała. Obniżone napięcie mięśniowe to stan, w którym ciało nie do końca radzi sobie z działaniem siły grawitacji, dlatego pojawia się konieczność wytworzenia kompensacji. Kompensacje przy obniżonym napięciu mięśniowym polegają na wytworzeniu dodatkowej stabilizacji, która umożliwi – w sposób nieprawidłowy – wykonanie aktywności przeciwko sile grawitacji. Objawami wytworzonych kompensacji są: zaciśnięte piąstki, silnie wyprostowane nóżki, uniesione barki, przechylenie ciała w przód, chodzenie na palcach (napięcie mięśni łydek), itp.

Możesz spotkać się też z inna nazwą obniżonego napięcia mięśniowego – zespół wiotkiego dziecka lub hipotonia. Warto zaznaczyć, że obniżone napięcie mięśniowe nie jest chorobą samą w sobie, a jedynie objawem lub skutkiem zaistniałych nieprawidłowości w układzie nerwowym, wad wrodzonych, chorób genetycznych lub nieprawidłowej pielęgnacji dziecka. Jeśli zdiagnozowano u Twojego dziecka problem z napięciem mięśniowym nie musisz biegać po wszystkich specjalistach. Niektóre dzieci z natury są bardziej wiotkie niż inne, a proste ćwiczenia i zmiana pielęgnacji pomogą dziecku budować właściwie napięcie mięśniowe. Jednakże sytuacją wymagającą dodatkowej diagnozy jest stan w którym dziecko, jakby wylewa się rąk, a jego ciało nie stawia żadnego oporu oraz nie jest w stanie wykonać zadanego ruchu. Może to być objawem mózgowego porażenia dziecięcego lub choroby genetycznej.

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka.

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt obserwujemy w pierwszych miesiącach życia. Zazwyczaj rodzic jest pierwszą osobą, która zwróci na to uwagę i następnie konsultuje się z lekarzem, bądź fizjoterapeutą. Uwagę przyciąga obniżone napięcie mięśniowe w rączkach i nóżkach podczas codziennych czynności pielęgnacyjnych, a także ponadprzeciętna ruchomość stawów. Ponadto mogą pojawić się problemy z karmieniem, gdyż maluch nie potrafi ssać, robi to bardzo powoli lub krztusi się pokarmem. Niemowlę prezentujące osłabienie napięcia mięśni może mięć zaciśnięte piąstki i wypięty brzuszek oraz układa się w nienaturalnych pozycjach – np. jest wygięte w jedną ze stron. Dodatkowo dzieci z tym problemem są mało aktywne, bardzo spokojne i przez większość dnia śpią. Gdy się obudzą są bardzo grzeczne i oszczędne w ruchach. Niemowlę z obniżonym napięciem mięśniowym słabo panuje nad swoim ciałem w warunkach działania siły grawitacji. Dlatego jego ruchy wydają się mało zgrabne i eleganckie, a przede wszystkim są nieskoordynowane. Ponadto niemowlęta z tym problemem mają większe tendencje do wystąpienia asymetrii ułożeniowej oraz rozwijają się wolniej niż ich rówieśnicy.

Dlaczego dziecko ma obniżone napięcie mięśniowe?

Przyczyn obniżonego napięcia mięśniowego może być wiele. Wśród najczęstszych wyróżniamy:

• wcześniactwo,
• niedotlenienie okołoporodowe,
• krwawienia śródczaszkowe,
• zakażenia ośrodkowego układu nerwowego,
• encefalopatia (uszkodzenie mózgu toksynami, truciznami, metalami ciężkimi, itp.),
• przedłużająca się żółtaczka,
• choroby układu nerwowo – mięśniowego (np. rdzeniowy zanik mięśni, neuropatia, miopatia),
• choroby genetyczne (Zespół Downa, Zespół Pradera-Williego).

Jak rozpoznać obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt?

• w leżeniu na plecach
  • dziecko nie unosi nóżek i nie kopie stópkami o podłoże,
  • nie łączy rączek w linii środkowej ciała,
  • nóżki są ułożone w pozycji żaby,
  • wypięty brzuszek i klatka piersiowa,
  • kręgosłup nie przylega do podłoża po 3 m.ż.,
• w leżeniu na brzuszku:
  • słaba kontrola główki,
  • dziecko zapiera się rączkami o podłoże,
  • zaciśnięte piąstki,
  • barki wysoko uniesione chowają szyję,
  • maluch woli podpierać się na obu łokciach, nie wyciąga rączki po zabawkę,
  • miednica jest źle ustawiona – pogłębiona lordoza lędźwiowa,
  • brzuszek uwypukla się na boki,
• pozycja czworacza:
  • dziecko opanowuje ją znacznie później niż rówieśnicy i przez długi czas czuje się w niej niestabilnie,
  • plecy są zgarbione,
  • pogłębiona lordoza lędźwiowa,
  • dziecko ma problem z przenoszeniem ciężaru ciała,
  • dziecko nie potrafi naprzemiennie poruszać nóżkami, dlatego porusza się w przód jak zajączek – odpycha się od rączek i przesuwa obie złączone nóżki,
  • czasem zamiast czworakowania dziecko przemieszcza się siedząc na pośladkach,
• siedzenie:
  • dziecko osiąga pozycję siedzącą później niż rówieśnicy,
  • plecki są zgarbione,
  • siad W,
  • dziecko bawi się bardzo ostrożnie w tej pozycji, nie sięga daleko rączkami po zabawki, bawi się tym co ma blisko ciała,
• stanie i chodzenie:
  • dziecko chodzi na szerokiej płaszczyźnie podparcia – szeroko rozstawia stópki na zewnątrz,
  • koślawienie stópek – dziecko obciąża bardziej wewnętrzne krawędzie stóp,
  • wystający brzuch,
  • chód mało stabilny, kołysanie się na boki,
  • pupa wypięta w tył,
  • chodzenie na palcach,
  • często zamiast chodzić, dziecko biegnie i nie może wyhamować ruchu.

Obniżone napięcie mięśniowe u dzieci – objawy.

Starsze dzieci, już chodzące, wykazują nieco inne objawy przy obniżonym napięciu mięśniowym. Oto najczęstsze z nich:

• siad W,
• duży wypukły brzuch,
• chodzenie na palcach,
• przeprosty w stawach kolanowych i łokciowych,
• pogłębienie lordozy lędźwiowej,
• pośladki wypięte w tył,
• koślawe kolana i stopy,
• problemy z koordynacją ruchów, niechęć do aktywności fizycznej
• skłonność do przyjmowania nieprawidłowych i dziwnych pozycji,
• podczas siedzenia szukanie dodatkowej stabilizacji – owijanie nogi wokół krzesła, opieranie się palcami stóp o ścianę,
• częste podpieranie głowy przy zabawie, pisaniu,
• dziecko jest ciche, spokojne, mało ruchliwe,
• cichy głos, otwarte usta, niechęć do gryzienia potraw,
• wady wymowy,
• słabe ruchy klatki piersiowej przy oddychaniu (płytkie oddechy).

Obniżone napięcie mięśniowe i jego konsekwencje.

Może się zdarzyć tak, że nikt nie zauważy obniżonego napięcia mięśniowego u dziecka. Maluch oczywiście sobie jakoś poradzi z tym problemem i wytworzy kompensacje. Będą one polegały na napięciu określonych grup mięśniowych po to, żeby ustabilizować ciało w trudnych warunkach, np. gdy działa siła grawitacji. Kompensacje mogą się pojawić w postaci zaciśniętych piąstek (nawet powyżej 6 m.ż.), barków przyciągniętych do głowy, itp. Te kompensacje mogą przyczynić się do wystąpienia wad postawy w przyszłości. Dlatego warto zwracać uwagę, w jaki sposób dziecko osiąga poszczególne aktywności oraz czy nie ma niepokojących objawów. Pomoże to uniknąć problemów z wadą postawy w przyszłości.

Jak leczyć obniżone napięcie mięśniowe?

Jeżeli u dziecka wykluczono objawy typowo neurologiczne, wtedy podstawą leczenia jest rehabilitacja. Spotkania z fizjoterapeutą odbywają się raz w tygodniu. Oczywiście to nie wystarczy, aby zbudować prawidłowe napięcie mięśniowe. Dlatego, oprócz cotygodniowych spotkań, rodzic powinien codziennie ćwiczyć z dzieckiem. Wiele ćwiczeń można wykonać samodzielnie w domu, wystarczy instruktaż od fizjoterapeuty. Ponadto warto mobilizować dziecko do większej aktywności, np. nie podpierać go podczas siedzenia, nie podawać mu zabawek, a raczej układać je nieco dalej i zachęcać dziecko, aby po nie sięgało. Należy również ograniczyć wspomagacze typu chodzik, bujaczek, szelki, pchacze bez oporowych kółek, itp.

Im wcześniej rozpoczniemy rehabilitację z dzieckiem, tym mniej pracy przed nami. Najłatwiej i najszybciej pracuje się z niemowlętami 3-6 miesięcznymi. Dla większości dzieci w tym okresie wystarczy kilka spotkań z fizjoterapeutą, odpowiednia pielęgnacja oraz kilka ćwiczeń domowych, aby uporać się z problemem. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie problemu. Zdarza się również, że na fizjoterapię przychodzą roczne dzieci, które nadal nie potrafią raczkować i mają bardzo słabe napięcie mięśniowe. Dużą częścią moich pacjentów są dzieci kilkuletnie, z charakterystycznym objawem- duży wystający brzuszek i dodatkowo z wadą postawy, np. koślawe kolana, płaskostopie, asymetria barków, czy skolioza. Z tymi dziećmi również efektywnie pracuję. Jednak proces rehabilitacji u ,,starszaków” trwa dłużej niż u niemowląt.

Podsumowanie

Pamiętaj, obniżone napięcie mięśniowe to nie choroba, a zespół objawów, z którymi skutecznie można walczyć stosując odpowiednią fizjoterapię. Wczesne wykrycie i podjęcie fizjoterapii zapobiegnie opóźnieniu rozwoju Twojego maluszka. Dlatego bacznie obserwuj swoje dziecko. Jeśli zauważasz u niego niepokojące objawy, zapisz je wszystkie ma kartce papieru. A zamiast paniki, zgłoś się do fizjoterapeuty, który wytłumaczy Ci na co zwracać uwagę oraz pokaże odpowiednie ćwiczenia. Dzięki temu uporasz się z problemem, a Twój maluszek zacznie rozwijać się prawidłowo.