Asymetria niemowląt 1-6 m.ż.

Asymetria niemowląt to jedno z cześciej spotykanych objawów u maluszków. Polega na niesymetrycznym układaniu się poszczególnych części ciała. Więcej o asymetrii napisałam tutaj. W tym artykule podpowiem Ci, jak sprawdzić asymetrię u niemowlaka. Przeanalizuj każde pytanie, sprawdź u swojego dziecka i jeśli potrzeba, udaj się do fizjoterapeuty po pomoc. Możesz sprawdzić również online, czy Twoje dziecko ma asymetrię ułożeniową. Link do kwestionariusza tutaj.

Czy tułów dziecko układa się asymetrycznie?

Symetrię ciała oceniamy we wszystkich pozycjach, które dziecko w danym wieku jest w stanie wykonać. U noworodków i niemowląt do 6 miesiąca życia skupiamy się na leżeniu na brzuszku i na pleckach.

Leżenie na pleckach

W leżeniu na pleckach dziecko układa się asymetrycznie do 3 miesiąca życia. Jest to w pełni fizjologiczne zjawisko po warunkiem, że tułów układa się raz na prawą, raz na lewą stronę. Jeśli dziecko stale lub znacznie częściej skręca w jedną ze stron, warto je skonsultować z fizjoterapeutą. W 3 miesiącu życia ciało dziecka zaczyna układać się symetrycznie. W tym wieku oczekujemy już od maluszka by główka znajdowała się w linii środkowej ciała i cały tułów wraz z kończynami układał się symetrycznie.

Aby ocenić symetrię ciała możemy zrobić zdjęcie dziecku w pozycji leżenia na pleckach i wyznaczyć ,,linię środkową ciała”. Jest to linia łącząca ze sobą nosek, środek bródki, mostek i spojenie łonowe. Po jej wyznaczeniu możemy ocenić, czy ciało układa się symetrycznie po prawej i po lewej stronie.

Leżenie na brzuszku

Oceniamy również maluszka w pozycji leżenia na brzuszku. Najlepiej zrobisz to patrząc na dziecko od tyłu, od strony nóżek. Gdybyśmy przeprowadzili umowną linię środkową ciała przez środek kręgosłupa powinniśmy widzieć tyle samo tułowia po jednej i po drugiej stronie.

Podobnie jak w leżeniu na pleckach, symetrycznego podporu oczekujemy od maluszka w 3 miesiącu życia. Symetryczny podpór to taki, w którym barki dziecka są równomiernie obciążone i ustawione na tej samej linii. Główka powinna znajdować się pośrodku barków, a szyja widoczna, nie schowana między nimi. Wzrok maluszka powinien być skierowany horyzontalnie, bez zadzierania główki w tył.

Leżenie na boku

Sprawdź jak dziecko radzi sobie z leżeniem na boczku. Noworodki i dzieci do 3 m.ż. mogą mieć problemy z utrzymaniem równowagi leżąc na boczku. W tym wieku nie należy się tym przejmować. Jednak układając maluszka w tej pozie powinniśmy zaobserwować, że jest w stanie poleżeć w tej pozycji lekko podtrzymywane. Oceniamy na prawym i na lewym boku. Sprawdzamy, czy główka dziecka nie odchyla się w tył oraz czy maluszek ma wyraźne problemy z leżeniem na jednej ze stron.

Od 3-4 m.ż. dziecko nie powinno mieć już problemów z leżeniem na boczkach. Silne mięśnie brzucha powinny już dobrze stabilizować ciało w pozycji bocznej. Czteromiesięczny maluszek wytrzymuje w tej pozycji kilka minut, bawi się rączką wyżej położoną, a gdy się znudzi wraca do leżenia na pleckach, bądź brzuszku.

Czy dziecko wygina się w literę ,,C”?

Oceniając dziecko sprawdzamy, czy tułów układa się symetrycznie. Sprawdzamy czy widoczne jest odchylanie się główki bądź tułowia w tył lub w bok, jakby w literę ,,C”. Takie odginanie się, połączone z prężeniem nie są fizjologią w żadnym okresie rozwojowym. Najczęściej wyginanie się w literę ,,C” jest związane z nieprawidłową pracą mięśni maluszka, np. gdy ma asymetrię ułożeniową.

Czy Twoje leżąc na brzuszku obraca się na plecy lub na bok?

Obroty na z brzucha na plecy to umiejętność charakterystyczna dla maluszków w wieku 6-7 miesięcy. Czasem dziecko uczy się ich wcześniej, ale szybciej osiąga również inne umiejętności. Jednak, najczęściej obroty na plecy w pierwszym półroczu życia oznaczają pewne problemy u maluszka. Mogą one dotyczyć asymetrii ciała, napięcia mięśniowego lub problemów z utrzymaniem równowagi w tej pozycji. Więc, jeśli dziecko poniżej 4-5 miesiąca życia obraca się na plecki i ma inne oznaki asymetrii, bądź nieprawidłowego napięcia mięśniowego, warto je skonsultować z fizjoterapeutą.

Czy główka dziecka znacznie częściej skierowana jest w jedną ze stron?

Od 3 miesiąca życia powinniśmy obserwować symetrię w ciele dziecka. Również główka powinna układać się w linii środkowej ciała, to znaczy – symetrycznie pomiędzy barkami. Jeśli główka dziecka powyżej 3 m.ż. stale układa się w jedną ze stron, np. w trakcie snu lub podczas zabawy, to może to być objawem asymetrii ułożeniowej.

Czy dziecko chętniej spogląda w jedną ze stron?

Maluszki do 3 miesiąca życia utrzymują główkę skręconą w bok. Jest to uwarunkowane odruchowo. W pierwszych miesiącach życia szczególnie widoczny jest odruch ATOS – asymetryczny toniczny odruch szyjny. Możemy go zaobserwować, gdy główka dziecka jest obrócona w bok, np. w lewo. Wtedy odruchowo nóżka i rączka po stronie lewej zginają się, natomiast po stronie prawej uginają się. ATOS powinien być symetryczny, to znaczy po przy obrotach główki w prawo i w lewo odruch ten powinien być identycznie widoczny. Asymetryczny ATOS może być przyczyną częstego spoglądania w jedną stronę i asymetrycznego ułożenia ciała. ATOS powinien stopniowo zanikać od 3 miesiąca życia. Jeśli po 4 m.ż. w dalszym ciągu jest bardzo widoczny, może to być oznaką nieprawidłowego zintegrowania i wyciszania się odruchu.

Czy obserwujesz u dziecka spłaszczenie główki?

Spłaszczenie główki najczęściej jest objawem występującym u maluszków, które preferują stronę, bądź mają już asymetrię ułożeniową. Może ono dotyczyć boku główki lub potylicy. Spłaszczenie główki najlepiej jest zgłosić pediatrze, bądź fizjoterapeucie, który oceni stopnień spłaszczenia. Najczęściej zmiana sposobu pięlęgnacji wystarcza, by wyleczyć ten problem. Warto jednak skonsultować, gdyż czasem spłaszczenie główki może być oznaką nieprawidłowego zarastania się szwów czaszkowych, co może nieść ze sobą poważne konsekwencje w rozwoju dziecka. Więcej o spłaszczonej główce możesz przeczytać tutaj.

Czy dziecko unika leżenia na brzuszku?

Leżenie na brzuszku powinno być przyjemną aktywnością dla maluszka w każdym wieku. W tej pozycji możemy układać dziecko zaraz po urodzeniu, gdy kikut pępowinowy się zagoi. Leżenie na brzuszku jest bardzo ważne do prawidłowego wzmacniania mięśni. Często problemy z utrzymaniem podporu wiążą się z nieprawidłowym napięciem mięśniowym, bądź asymetrią u maluszka. Więcej o leżeniu na brzuszku możesz przeczytać tutaj.

Czy dziecko chętniej używa jednej z rączek?

Bawiąc się z dzieckiem, sprawdź, czy równie często bawi się prawą i lewą rączką. Lateralizacja (stronność) jest kształtowana do 3-4 roku życia. W związku z tym nie powinno się mówić, że niemowlę częściej używa prawej rączki, bo jest praworęczne. W pierwszym roku życia dziecko powinno symetrycznie używać obu rączek, by symetrycznie wzmacniać ciało. Znaczna asymetria w tym obszarze może oznaczać, np. nieprawidłową integrację odruchów, bądź asymetrię ułożeniową.

Czy dziecko częściej kopie jedną nóżką, a drugą znacznie rzadziej?

Prawidłowy rozwój dziecka wyróżnia różnorodność, spontaniczność i symetryczne używanie obu stron ciała. Maluszek kopiąc nóżkami wyraża swoje emocje, bawi się i wzmacnia ciało. Kopanie powinno być różnorodne, ale symetryczne. Dziecko powinno używać do zabaw zarówno jednej, jak i drugiej nóżki. Asymetria w tym zakresie może być związana z nieprawidłowym rozwojem stawów biodrowych lub np. z asymetrią ciała. Gdy maluszek ma asymetryczny i niestabilny tułów, ciężar ciała może opadać na jedną ze stron. Z tego powodu dziecku łatwiej kopać nóżką mniej obciążoną. Wyraźne asymetrie w kopaniu i zabawami nóżkami warto zgłosić pediatrze lub fizjoterapeucie.

Czy dziecko potrafi się już obracać z plecków na boczek?

Obroty z plecków na boczek to umiejętność charakterystyczna dla dzieci czteromiesięcznych. Jeżeli rozwój przebiega prawidłowo i nie ma problemów z napięciem mięśniowym, dziecko będzie się chętnie przetaczać na boczki i z powrotem. To dość trudna umiejętność wymagająca dobrej stabilizacji tułowia oraz silnych mięśni brzuszka. Warto zwrócić uwagę na to, czy dziecko obraca w obie strony. Asymetria w obrotach jest jednym z objawów nieprawidłowej pracy mięśni. Sprawdź rownież, czy podczas obrotu maluszek odchyla główkę w tył. Obrót na boczek powinien angażować mięśnie brzuszka. Gdy brzuszek jest słaby dziecko może próbować sobie pomóc w różny sposób, np. odchylając główkę w tył. Jest to nieprawidłowa aktywność, która bardzo szybko może się utrwalić i przeszkadzać w innych pozycjach, np. przy noszeniu dziecka.

Przetaczanie na boczki jest utrudnione u dzieci z asymetrią ułożeniową. Nieprawidłowo pracujące mięśnie i tułów uwypuklony w jedną ze stron nie pozwalają na wykonanie tej aktywności. Dzieci z asymetrią mogą obracać się wyłącznie w jedną stronę, bądź nie podejmować żadnych prób przetaczania. Czasem można zaobserwować, że przy przewijaniu i obrocie na jeden z boczków, dziecko wyraźnie się złości i czuje się niestabilnie. Może to być objawem asymetrii.

Podsumowanie

Podsumowując, asymetria u niemowląt to sytuacja, w której dziecko niesymetrycznie układa ciało. Może dotyczyć główki, tułowia, bądź całego ciała. Czujne oko rodzica jest w stanie wykryć symptomy asymetrii. W przypadku wszystkich problemów wieku niemowlęcego sprawdza się zasada im szybciej wykryjesz, tym szybciej wyleczysz. Z asymetrią jest podobnie. Im dłużej dziecko trwa w nieprawidłowym wzorcu, tym bardziej go wzmacnia, angażując jedne mięśnie a osłabiając drugie.

Mam nadzieję, że artykuł pomógł Ci w ocenie i obserwacji maluszka. Jeżeli masz watpliwości, wypełnij ankietę. Jeżeli po przeczytaniu artykułu, wydaje Ci się wielce prawdopodobne, że dziecko ma asymetrię, nie czekaj, umów się na wizytę już dziś. Mogę Ci pomóc również on-line.