Noszenie dziecka
Prawidłowe noszenie dziecka to bardzo ważny element w pielęgnacji, czyli wszystkich czynności jakie wykonujemy przy naszym dziecku. Pielęgnacja dopasowana do wieku i możliwości dziecka znacznie ułatwia mu naukę kolejnych umiejętności, a także pomaga przystosować się do życia w nowych warunkach.
Gdy dziecko przychodzi na świat.
Wczujmy się na moment w skórę nowonarodzonego dziecka. Przez ostatnie 9 miesięcy byliśmy w brzuchu mamy, gdzie było ciepło, ciemno i wygodnie. Byliśmy otoczeni wodami płodowymi, czuliśmy granice swojego ciała, mieliśmy mało miejsca, ale wszystkie potrzeby były zapewnione niemal natychmiastowo. I tu nagle nadchodzi poród… Gwałtowna zmiana.
Teraz musimy dostosować się do zupełnie innego środowiska. W nowym świecie jest wiele bodźców, które trudno nam na raz przetworzyć i wybrać te najpotrzebniejsze. Nikt już nie nosi nas przez cały czas. Jakiś dziwny wielki przedmiot (rodzic) próbuje kręcić nogą, zmienia ciepły ale mokry materiał przylegający do naszej pupy. Nagle robi się nam zimno, płaczemy. Nie rozumiemy o co w tym wszystkim chodzi. Przecież w brzuchu mamy było tak spokojnie. Nikt nas nie przenosił, nie przebierał. A na dodatek działa na nas jakaś dziwna moc (siła grawitacji), przez którą nie możemy nawet ruszyć głową. Aby spojrzeć w bok musimy wykonać zamach całym ciałem.
Czy już rozumiesz, jak to jest być noworodkiem w świecie pełnym nowości, działania siły grawitacji, różnorodnych bodźców, czasem zbyt intensywnych i zbyt wielu na raz?
Dlaczego powinniśmy dbać o prawidłową pielęgnację niemowląt?
Jak już wiesz przyjście na świat to ogromna zmiana dla maluszka. Dlatego powinniśmy go wspierać w tym wszystkim, jak tylko możemy. Prawidłowa pielęgnacja, czyli właściwe przewijanie, podnoszenie, odkładanie i noszenie dziecka to sposób na wspieranie go w tym okresie.
Nowonarodzone dziecko ma zupełnie inny rozkład napięcia mięśniowego niż dorosły człowiek. Oznacza to, że tułów dziecka jest bardzo słaby, a jego nóżki i rączki są znacznie bardziej napięte. Dlatego właśnie obserwujemy zaciśnięte piąstki u maluszka. Ten objaw zanika około 3-4 miesiąca życia, kiedy tułów zaczyna być bardziej stabilny, a dziecko jest w stanie wykonywać ruchy w sposób mniej chaotyczny. To właśnie w tym okresie powinniśmy najbardziej wspierać maleństwo. Więcej o zaciśniętych piąstkach przeczytasz w tym artykule.
Na czym polega prawidłowa pielęgnacja niemowląt?
Prawidłowa pielęgnacja to sposób w jaki wykonujemy wszystkie czynności dotyczące naszego maluszka. Podnoszenie, noszenie, odkładanie i przewijanie dziecka powinno być bezpieczne i zgodne z rozwojem maluszka. Dlatego nieco inaczej będziemy wykonywać te czynności u noworodka niż u dziecka półrocznego. Właściwa pielęgnacja pomaga w integrowaniu odruchów pierwotnych, wspiera prawidłowy rozwój dziecka oraz pomaga mu w opanowaniu nowych umiejętności.
Pamiętajmy, że dziecko przychodzi na świat z zerowym zestawem doświadczeń motorycznych. Dlatego na podstawie tego, co mu serwujemy każdego dnia, uczy się wzorców ruchowych. I to od nas zależy czy te wzorce będą prawidłowe, czy też nie. Znając podstawy prawidłowej pielęgnacji niemowląt możemy już od pierwszych dni życia wspierać naszego maluszka w dalszym rozwoju. Wykonując prawidłowo czynności pielęgnacyjne, maluszek nie musi się napinać i denerwować, gdyż nie traci gwałtowanie płaszczyzny podparcia oraz sam pomaga w tych aktywnościach.
Podnoszenie noworodka.
Instynktownym sposobem podnoszenia dziecka jest chwyt pod głową i pod pupą. Mimo, że to najprostszy i najszybszy sposób podnoszenia, nie jest zdrowy ani dla dziecka, ani dla rodzica. Maluszek podnoszony w ten sposób gwałtownie traci płaszczyznę podparcia, przez co napina się i pręży, a czasem odruchowo odrzuca rączki w tył (odruch Moro). Ponadto nie jest to również zdrowy sposób podnoszenia dla kręgosłupa rodzica. Aby podnieść dziecko w ten sposób, ręce pracują na długiej dźwigni, a plecy znajdują się w zgięciu przez co obciążamy odcinek lędźwiowy kręgosłupa.
Nieprawidłowym sposobem podnoszenia jest również chwyt pod pachami. W ten sposób możemy uszkodzić splot ramienny u dziecka (nerwy i naczynia krwionośne w obrębie barku i pachy).
Prawidłowy sposób podnoszenia to taki, w którym maluszek wykaże aktywność, dzięki czemu część pracy wykona za nas. Aby podnieść dziecko, które nie kontroluje główki, wsuwamy rękę między nogi dziecka i kierujemy ją aż po główkę. Następnie obracamy maluszka na bok, nawijając go na naszą rękę. Wtedy podnosimy dziecko na dolnej ręce. Górna ręka kontroluje ciało dziecka podpierając delikatnie jego plecki. Trzymając dziecko w tej pozycji możemy ułożyć je w zagłębieniu łokcia w pozycji fasolki. Sprawdź w nagraniu jak to wykonać.
Jak prawidłowo nosić dziecko?
Istnieje kilka sposobów noszenia dziecka. Pierwszy i najbardziej znany to -fasolka. Jest to pozycja, w której główka dziecka znajduje się w zagłębieniu łokcia rodzica, a reszta ciała jest ustawiona poziomo. Fasolkę można lekko zmodyfikować i trzymać dziecko pod skosem lub z pleckami przyklejonymi do brzucha rodzica. Starsze dzieci mogą być trzymane w fasolce nieco wyżej, tak by główka opierała się o ramię rodzica, dzięki czemu będą widziały znacznie więcej.
Innym sposobem jest noszenie dziecka na brzuszku, często zwana samolocikiem lub lemurkiem. W tej pozycji dziecko leży na brzuszku na rękach rodzica i – w miarę potrzeby – główka opiera się o ręce rodzica. W ,,samolociku” zaś główka dziecka jest aktywna. Jedną rękę układamy w poprzek za rączkami dziecka, a drugą na jego brzuchu. Przechylając samolocik tak, by główka była wyżej, możemy wykorzystać tę pozycję do odbicia.
Nie zawsze musimy nosić dziecko na rękach. Ciekawym pomysłem jest układanie dziecka na kolanach rodzica. Możemy to zrobić na kilka sposobów – leżenie na brzuszku w poprzek nóg, leżenie na plecach lub na boku między udami rodzica. Kolana rodzica mogą być też pomocne przy ,,odbiciu” maleństwa. Zamiast układać maluszka na barku możemy ułożyć go w poprzek na naszych kolanach. Wystarczy tylko podłożyć coś pod nogę przy twarzy dziecka, by główka znajdowała się wyżej niż reszta ciała.
Noszenie dziecka w pionie.
Nie zaleca się noszenia w pionie dzieci, które nie trzymają stabilnie główki (do 3-4 m.ż.). Trzeba też uważać z takim noszeniem u starszych dzieci, gdyż nie jest to stabilna pozycja. Z tego powodu dziecko bardzo często odchyla się, niepotrzebnie napinając mięśnie pleców i szyi. Noszenia w pionie nie zaleca się również przy dysplazji stawów biodrowych. Jeżeli ten problem występuje u dziecka, maluszek powinien być zaopatrzony w specjalne szelki. Noszenie w pionie nie powinno być stosowane jako profilaktyka dysplazji, gdyż może negatywnie wpłynąć na napięcie mięśniowe dziecka. W tym celu lepiej wykonywać ćwiczenia rozciągające nóżki dziecka.
Wszystkie sposoby, których piszę znajdziesz w filmie.
Podsumowanie
Prawidłowa pielęgnacja niemowląt to bardzo ważny aspekt w jego rozwoju. Mam nadzieję, że od teraz będziesz wiedzieć w jaki sposób ją wykonać. Jeżeli do tej pory wykonywałaś te czynności w inny sposób, nigdy nie jest za późno by zmienić nawyki. Pamiętaj, że noszenie dziecka to znaczna część jego aktywności. Warto więc nosić maleństwo w sposób prawidłowy i stymulujący jego rozwój.
Autorka: mgr Magdalena Adaś
Jestem fizjoterapeutką dziecięcą. Ta praca to moje marzenie i pasja. Poza bezpośrednim wsparciem pacjentów, staram się aby wiedza na temat prawidłowej pielęgnacji dzieci trafiła do jak największej ilości rodziców. Stąd moje działania online. Z moich materiałów każdego miesiąca korzystają tysiące rodziców.